Renowacja antycznego zegara

Renowacja skrzyni zegara nie jest zadaniem trudnym, lecz bardzo pracochłonnym. Wymaga dokładności, staranności i cierpliwości. 

Pracę należy zacząć od wymontowania mechanizmu, szybek z drzwiczek i boków zegara, odkręceniu drzwiczek i wyjęcia wszystkich luźnych elementów. Słabe połączenia klejone podważyć nożem i rozłączyć w celu oczyszczenia i ponownego przyklejenia. Im bardziej rozmontowana skrzynka, tym łatwiejsza jest praca w następnych etapach, zwłaszcza w czasie politurowania. Dlatego należy zdemontować jak najwięcej elementów. 

 

Odrobaczanie

 

Jeśli na powierzchni skrzynki widoczne są małe otworki, z których sypie się pył, oznacza to, że mam nieproszonych gości i przed przystąpieniem do dalszych prac trzeba się ich pozbyć. Użyć należy środka do niszczenia robaków i smarować pędzlem albo wstrzykiwać do dziurek za pomocą aplikatora, skrzynkę następnie włożyć do worka foliowego, szczelnie zamknąć i zostawić na 2-3 dni. Później wietrzyć skrzynkę i w ten sposób robaki zostają unieszkodliwione.

Klejenie

 

Obudowę należ dokładnie obejrzeć, pociągnąć za ścianki, przyjrzeć się miejscom połączeń, krawędziom, i narożnikom. Jeśli zauważymy pęknięcia, należy te miejsca skleić. Między pęknięte elementy wprowadzić klej stolarski i docisnąć klejone elementy przy pomocy ścisków stolarskich po czym pozostawić na kilka godzin do wyschnięcia.

Jeśli pęknięć jest dużo, obudowę kleić etapami. Elementy ozdobne pozostawiamy nie przyklejone. Wówczas są łatwiejsze do czyszczenia, szlifowania i malowania. Przyklejamy je zatem na końcu. Czasami niektóre są tak zniszczone, że nie da się ich naprawić, wówczas trzeba dorobić nowe.

Elementy dekoracyjne: tralki, sterczyny, ozdoby pozostawiamy na razie nie przyklejone. Wówczas łatwiej je politurować. Przyklejamy je na końcu w trakcie montażu.

 

Usuwanie starej politury

 

Do usunięcia starej powłoki używamy odpowiedniego preparatu w formie żelu, który rozmiękcza szelak. Smarujemy fragment powierzchni grubą warstwą żelu, czekamy kilka minut aż szelak wchłonie żel i zdejmujemy warstwę skrobakiem, małą szpachelką a z nieregularnych powierzchni wełną stalową. Następnie całą skrzynkę szorujemy szczoteczką zmoczoną w ciepłej wodzie z dodatkiem łagodnego detergentu. Wycieramy do sucha i pozostawiam w przewiewnym miejscu do wyschnięcia. 

 

Szpachlowanie

 

Małe ubytki, otworki po robakach i inne nierówności szpachlujemy. Do tego celu stosujemy szpachlówkę do drewna. Tutaj ważne jest dobranie odpowiedniego koloru szpachlówki – oczywiście jest ona dostępna w różnych kolorach. Można także ją barwić przez dodanie suchej bejcy lub farby akrylowej.

Szpachlówkę nakładamy szpachelką wypełniając wszelkie zagłębienia, bez naddatku, aby nie było zbyt dużo szlifowania.

Po wyschnięciu miejsca szpachlowane szlifujemy drobnym papierem ściernym wzdłuż słoi drewna. Po wyszlifowaniu wszystkich miejsc i oczyszczeniu z pyłu (bardzo użyteczny jest odkurzacz) ponownie szpachlujemy wszystkie miejsca, ponownie szlifujemy, ponownie czyścimy :) . Następnie szpachlowane miejsca zwilżamy wodą i pod światłem sprawdzamy czy są odpowiednio gładkie. Zwilżenie powierzchni poprawia kontrast i wyostrza wszelkie nierówności. Jeśli nadal widoczne są nierówności, po wysuszeniu powtarzamy szpachlowanie. Przeciętnie wystarcza dwu – trzykrotne szpachlowanie. Następnie szlifujemy całość drobną wełną stalową aż do uzyskania gładkiej powierzchni.

Na koniec skrzynkę czyścimy z pyłu, przecieramy z zewnątrz i wewnątrz wilgotną ściereczką i odstawiamy do wyschnięcia. Oglądamy dokładnie całą skrzynkę i jeśli nie ma już nierówności na powierzchni, przystępujemy do politurowania.

Politurowanie

Politurowanie to kilkadziesiąt cieniutkich warstw szelaku nałożonych na powierzchnię drewna. Szelak to rodzaj naturalnej żywicy wytwarzanej przez małe owady zamieszkujące rejony Indii i Tajlandii. Rozpuszczony w spirytusie stanowi doskonały środek do wykańczania powierzchni drewna stosowany w meblarstwie od XVI wieku. Proces politurowania składa się na przemian z nakładania warstw politury i szlifowania mielonym pumeksem, który wygładza powierzchnię drewna. Trwa z reguły kilkanaście dni.

Powierzchnia politurowana wygląda nieco inaczej niż lakierowana i nadaje drewnu swoisty wygląd. Proces politurowania jest bardzo pracochłonny i został całkowicie wyparty przez lakierowanie. Jednak w przypadku starych przedmiotów dla odtworzenia oryginalnego wyglądu nadal stosuje się politurę. Lakier nie jest w stanie nadać odpowiedniego wyglądu.

Politurę przyrządza się samodzielnie przez rozpuszczenie szelaku w czystym spirytusie. Materiały są dostępne w sklepach konserwatorskich. W trakcie politurowania dobiera się odpowiednie stężenie politury w zależności od gatunku drewna oraz fazy procesu - innego stężenia używa się do gruntowania, innego do politurowania właściwego, jeszcze innego do wykańczania. W odróżnieniu od lakieru politurę nakłada się tamponem wcierając w drewno.

Przed nałożeniem politury z reguły barwimy skrzynkę na odpowiedni kolor przy pomocy bejcy do drewna.

Montaż

 

Po wyschnięciu i utwardzeniu politury przymocowujemy drzwiczki, szybki, sanki mechanizmu, zawieszkę, regulatory pionu oraz elementy ozdobne. Montujemy mechanizm, wahadło, wieszamy zegar na ścianie i możemy przystąpić do regulacji.